De strijd om de tienden van Heeze en Leende (5)

 

 

verkoop de korentienden61 voor het hele district Heeze en de genoemde gehuchten bestaande uit elf klampen, de smalle tienden en de heidevelden bestaande uit enige duizenden bunders. In 1679 gingen deze goederen over op de erfgenaam Albert Karel Snoekaert62; in 1732 volgde verkoop aan François Adam de Holbach.63 In de koopakte zijn ook opgenomen de korentienden over ‘het geheele dorp en district van Heeze’, bestaande uit elf klampen, zoals ze tot dat moment verpacht waren, en de smalle tienden. In 1750 gingen de goederen over op Paul Thierry de Holbach.64 Deze verkocht ze aan Jan van Tuyll van Serooskerken65, welke verkoop bekrachtigd werd met de akte van 29 november 1759. De koop betrof de heerlijkheid met de daartoe behorende rechten, tienden, enz. Na diens dood in 1763 (sic) erfde zijn weduwe Johanna Elisabeth de Geer66 de heerlijkheid; zij liet deze na aan Reinoud Diederik Baron van Tuyll van Serooskerken67 , waarna deze op zijn beurt de goederen naliet aan Jan Diederik van Tuyll van Serooskerken, de onmiddellijke auteur van de eisers. - Uit de elkaar opvolgende akten, in het bijzonder de akte van onwillig decreet van 1659 en de akte uit 1732, blijkt dat de tienden over het hele district Heeze steeds zijn overgedragen. Nu dient te worden onderzocht 1e hoe verkoper en koper dit hebben opgevat en 2e in hoeverre derden, en wel de grondeigenaren, hierdoor gebonden kunnen zijn geweest.                                                  

61 Het tiendrecht viel niet onder de ambachtsgevolgen van een heerlijkheid. Zie: F.C.J. Ketelaar, ‘Heerlijkheidsgevolgen’ in: D.M.J. van den Auweele ed., ‘De Heerlijkheid’ Rechtshistorische beschouwing over een oude rechtsvorm in de Meijerij van ’s-Hertogenbosch (Geldrop 1989) 32-45, aldaar 34. 62 Albert Carel, baron Snouckaert van Schauburg (’sHertogenbosch 1668 – Leerdam 1748). 63 François Adam, baron de Holbach, baron des Heiligen Roomschen Rijks. 64 Paul Thiry de Holbach was een neef van François Adam, baron de Holbach. 65 Jan Maximiliaan, baron van Tuyll van Serooskerken (Zuilen 1710 – Heeze 1762). 66 Johanna Elisabeth de Geer (Stockholm 1708 – ’sGravenhage 1766). 67 Reinoud Diederik baron van Tuyll van Serooskerken (Zuilen 1746 – Heeze 1784), de jongste zoon van Jan Maximiliaan baron van Tuyll van Serooskerken.

- Ten aanzien van het eerste punt acht de rechtbank het niet twijfelachtig dat de partijen uit de akte van 1659 het universeel tiendrecht over de gemeente Heeze hebben bedoeld en niet alleen de tienden voor zover zij op dat moment geheven werden.68 Het vermelden van elf klampen was alleen bedoeld om aan te geven in hoeveel delen het tiendrecht verdeeld was. Het aantal had niets te maken met de grootte van de onder het tiendrecht vallende percelen. De rechtbank meent dat deze uitleg nog versterkt wordt door de bepaling van de smalle tienden die in de betreffende akte direct volgde op de omschrijving van de grove tienden. Voorts vindt de rechtbank dat de juistheid van deze interpretatie ook wordt bewezen door de uitvoering die de kopers aan de akte gegeven hebben. In meerdere overgelegde pachtcontracten ‘in forma probanti’69, zowel van kort na 1659 als van latere datum, komt de bepaling voor dat de tienden worden verpacht ‘met al de novalia “van ingenomen of uitgegeven erven van voor eenige jaren of nu onlangs onder ieders district zijner gepachte tienden begrepen”’. Hieruit volgt dat niet alleen de op dat moment bestaande tienden verkocht zijn, maar ook de toekomstige.   

 

- Ten aanzien van het tweede punt redeneert de rechtbank als volgt. Gedaagden stellen dat                                                 

68 Dit betekent dat ook de novale tienden (tienden over nieuw ontgonnen gronden) van na 1659 onder de verkoop vielen. 69 ‘In forma probanti’ is in zodanige vorm dat hieraan bewijs kan worden ontleend.
 
 11

in ieder geval de akte uit 1659 en alle daaropvolgende akten zijn ‘res inter alios actae’70, die tegen hen niet als bewijs kunnen worden opgevoerd. Doch, meent de rechtbank, erkennen alle juridische deskundigen de regel ‘in antiquis verba enuntiativa plene probant etiam contra alios et in praejudicium tertii’71, indien die oude akten door een langdurig bezit zijn gevolgd. De rechtbank vindt dat een akte van twee eeuwen oud, en dus ook die uit 1659, gerust als ‘oude akte’ bestempeld mag worden. Dus valt nu nog te bewijzen dat het hierin opgenomen volledige tiendrecht over Heeze door eisers en hun voorgangers steeds is uitgeoefend, zoals in deze akte bedoeld.  - Uit de inhoud van de 59 overgelegde pachtcontracten blijkt duidelijk dat alle bouwlanden onder Heeze tiendbaar waren, dat bij elke nieuwe ontginning de tienden van de nieuw ontgonnen gronden72 werden verpacht, omdat telkens alle eigenaren en pachters van die landen gewaarschuwd werden om aan de tienden te voldoen, overeenkomstig de bestaande ‘plakkaten’73. De algemeenheid van het tiendrecht acht de rechtbank nog verder bewezen door de uitzonderingen in sommige pachtcontracten, waarbij bepaalde stukken land uitdrukkelijk uitgesloten werden volgens het principe ‘exceptio firmat regulam’.74 Ten slotte blijkt de algemeenheid van het tiendrecht, zoals dat is uitgeoefend door de voorgangers van de eisers, volgens de rechtbank ten overvloede uit een aantal overlegde akten.75 Tevens stelt zij dat de gedaagden geen enkel
                                                

70 Dit betekende dat de gedaagden vonden dat deze aktes overeenkomsten waren tussen ‘derden’. 71 ‘In oude akten, bewijzen verklaringen volledig, zelfs tegenover anderen en ten nadele van een derde’.  72 De novale tienden. 73 Volgens Van Dale is een plakkaat ‘een van de overheid uitgaande open brief, gewaarmerkt door het opgedrukte zegel van degene van wie het uitgaat, syn. ordonnantie’. 74 De uitzondering bevestigt de regel. 75 Het betreft de volgende akten: 1e een sententie van het leenhof van Braband van 13 november 1782; 2e een mandement van maintenie en penaal verleend door het leenhof van Braband van 14 juli 1766; 3e een certificaat van Scheepenen van Heeze en Leende van 12 juli 1649. Zie voor dit laatste document ook de brief van 29 juli 1848 van R.C. baron van Tuyll van Serooskerken aan burgemeester H. van Dijk van Leende: Douma ‘De strijd om de tienden (3)’, 45.

bewijs geleverd hebben dat het tiendrecht niet is uitgeoefend door de eisers. Mocht dit laatste feit al niet voldoende juridische waarde bezitten dan toch is het niet ‘van morele kracht ontbloot’. Op basis van vorenstaande argumentatie concludeert de rechtbank dat eisers door de akte uit 1659 en de daarop volgende akten bewezen hebben dat hun voorgangers het tiendrecht hebben gekocht, dat recht steeds hebben uitgeoefend en daarvan eigenaar zijn geweest. Tevens stelt zij dat de stukken land uit de dagvaarding steeds tiendplichtig zijn geweest en nog zijn, omdat gedaagden geen wettelijke vrijdom van tiendplichtigheid hebben aangetoond. Weliswaar hebben eisers geen latere pachtcontracten overgelegd dan die uit 1803 en hebben zij dus de uitoefening van hun recht sinds dat jaar niet aangetoond, maar gedaagden hebben vrijdom door verjaring niet bewezen en zelfs niet ter sprake gebracht. Ten slotte acht de rechtbank de door gedaagden aangedragen feodale oorsprong van de tienden niet bewezen.76 Met betrekking tot de door eisers gevraagde rekening en verantwoording overweegt de rechtbank het volgende. Uit de wederrechtelijke inzameling van de tienden door gedaagden zoals die heeft plaatsgevonden, is geen ‘quasi-contract’ ontstaan. Een zodanige overeenkomst kan alleen maar ontstaan door een ‘factum honestum allicitum’, een rechtmatige daad. De daad van gedaagden heeft echter alle kenmerken van een onrechtmatige daad, waaruit voor de benadeelden een vordering tot schadevergoeding ontstaat die elk denkbeeld van een ‘quasi-contract van negotiorum gestio’77 en                                                 

76 Volgens Ketelaar was Heeze een allodiale heerlijkheid. Zie: Ketelaar, ‘Heerlijkheidsgevolgen’, 33. Volgens Van den Auweele was in een allodiale heerlijkheid de heer volle eigenaar van de grond op het moment van de vorming van de heerlijkheid. In een feodale heerlijkheid had de heer daarentegen de grond in leen. Zie: D.M.J. van den Auweele, ‘Het heerlijke stelsel’ in: D.M.J. van den Auweele ed., ‘De Heerlijkheid’ Rechtshistorische beschouwing over een oude rechtsvorm in de Meijerij van ’s-Hertogenbosch (Geldrop 1989) 10-29, aldaar 19. 77 ‘Negotiorum gestio’ is zaakwaarneming. Voor de waarnemer vloeit hier de plicht uit voort tot afdracht van de winst aan de waargenomene en van rekening en verantwoording, voor de waargenomene vergoeding aan de waarnemer van de kosten en eventueel door de waarnemer
 
12 

dus van rekenplichtigheid uitsluit. Omdat er echter geen schadevergoeding is gevorderd, kan deze ook niet toegewezen worden. Gedaagden worden ten slotte door de rechtbank veroordeeld tot betaling van de kosten de gerechtelijke procedure.  

De uitspraak

De gedaagden werden dus veroordeeld tot het alsnog voldoen van de tienden, onder aftrek van 20 %, en het voldoen van de proceskosten. Zij hoefden echter geen rekening en verantwoording af te leggen. Volgens Duyvendak oordeelde de rechtbank (Van der Beken Pasteel) het bestaan van de novale tiendrechten onaangetast door de opheffing van de heerlijke rechten.78 Aerts legt meer de nadruk op het feit dat rechtbank(en) oordeelde(n), dat het tiendrecht geen feodale oorsprong had maar van oudere datum was.79 Offers constateert: ‘Eischer heeft in casu zijn algemeen tiendrecht op de gronden in de gemeente Heeze bewezen.’80 Deze rechtszaak liep dus goed af voor de tiendheffers, zoals een groot deel van de gerechtelijke procedures uitvielen ten gunste van de eigenaren en de werking van het tiendrecht bevestigden.81 Soms kregen de tiendplichtigen echter gelijk.82 

Na het tiendenproces

Zoals we al gezien hebben was er in 1848 een compromis gesloten.83 Volgens dit compromis moesten de tienden over 1848 alsnog voldaan worden, en dus liet de barones meteen een aanmaning uitgaan om de tienden binnen acht
                                                                         

geleden schade. Zie: J.C. van Oven, Leerboek van het Romeinsch Privaatrecht (Leiden 1945) 372. 78 Duyvendak, ‘Boeren en collectieve actie’, 379. 79 J.H.M. Aerts, ‘De burgemeesters van Heeze’ in: Anton van Oirschot ed., “Heeze”. Een heerlijkheid in Brabant. (z.p. 1963) 522, aldaar 11. 80 P.A. Offers, Verzameling van Nederlandse rechtspraak omtrent de Tienden (Alkmaar 1908), 12. Dit boekje bevat de korte inhoud van alle ‘feitelijke en juridieke beslissingen, ter zake van tiendrecht, door onze rechterlijke collega’s sinds 1838 gegeven’. Citaat uit het ‘Voorwoord’.  81 Zie hiervoor o.a. Aerts, ‘De burgemeesters van Heeze’, 11 en jaarverslag van gouverneur Borret over 1851: Douma, ‘De strijd om de tienden (1), 8. 82 Zie ook: Douma, ‘De strijd om de tienden (1), 5. 83 Douma, ‘De strijd om de tienden (2), 31.

dagen te voldoen.84 Zij bracht aan gouverneur verslag uit in een brief van 4 juli 1849.85 We lezen hierin het volgende: 

Ik verheug mij Uwe Excellentie te kunnen melden, dat den uitspraak der Regtbank op Zaturdag 30. Junij plaats heeft gehad, bij dat vonnis word ons regt tot heffing der tienden over alle de gronden te Heeze en Leende erkent – Ik heb zondag eene afkondiging laten doen om de landbouwers aan te manen de tienden over 1848 binnen acht dagen ten huize van den Heer Advocaat van den Akker te komen betalen. Ik hoop dat de Tiendpligtigen aan geenen verkeerden raad meer gehoor zullen geven en zich aan dat vonnis onderwerpen; doch de meest weerspannigen hebben reeds gezegd zich op eene andere regtbank te willen beroepen en door hun geschreeuw hunne minachting over mijne Publicatie betoont mogen anderen hun dwars voorbeeld niet volgen Gisteren avond is bij den Weduwe Bakermans en bij haren getrouwden zoon de glazen ingeworpen denkelijk om dat zij beiden niet hebben willen tekenen op de lijst om den proceskosten gemeenschappelijk te dragen de Weduwe Bakermans is eene achtenswaardige vrouw, en welgezeten, daar zij een hoog genoeg census betaalt om haren zoon als kiezer der Staten Generaal te laten optreden. Ik heb ook nog vernomen dat de stillere brave inwoners steeds door den kwaadwilligen bedreigd worden men zegt dat niet direct, velen niet zullen anderen gaarne belasteren. Ik heb mij verpligt geacht uwen Excellentie hiervan kennis te geven. (…) 

Uit deze brief blijkt dat de familie Van Tuyll van Serooskerken al rekening hield met een hoger beroep door één of meer gedaagden. Inderdaad zou een van de gedaagden in hoger beroep gaan.86 Ook laat deze brief zien dat er sprake was van solidariteit onder (een deel van) de bevolking (de uit elkaar te spelen
                                                

84 Zie ook: Douma, ‘De strijd om de tienden (3), 48. 85 BHIC, Provinciaal Bestuur Noord-Brabant, 1814-1920, inv.nr. 4420 Correspondentie over door Rijk in NoordBrabant verpachte tienden, 1848-1849, Brief van 4 juli 1849 ban J.C. barones van Tuyll van Serooskerken-van Westreenen aan gouverneur mr. A.J.L. Borret. Zie voor deze brief ook: Douma, ‘De strijd om de tienden (3)’, 48-49. 86 Het betrof Adriaan Scheepers. De bespreking van dit hoger beroep komt aan bod in de volgende aflevering.
 
 13

coalitie) en van onrust.87 Ik heb niet met zekerheid kunnen achterhalen wie de weduwe Bakermans en haar getrouwde zoon waren. De kiezerslijsten uit de jaren veertig van de negentiende eeuw ontbreken in het gemeentearchief van Heeze. Wel heb ik als mogelijke kandidaten Elisabeth Klercx en haar zoon Henricus Bakermans gevonden.88 Hun echtgenoot en vader, Theodorus Bakermans, was een broer van Jan Bakermans die voorkomt op de lijst van 11 januari 1849.89 In Tiendrellen vinden we nog een interessante passage met betrekking tot het tekenen voor het gemeenschappelijk dragen van de proceskosten.90 In een brief aan gouverneur mr. A.J.L. Borret schreef districtscommissaris jonkheer C.F. Wesselman het volgende over de vrouw van burgemeester Deelen: “behoort tot de partij die voor de proceskosten tegen Mevrouw Tuyl mede getekend had”. Volgens de auteurs was dit niet gunstig voor de positie van burgemeester.  Zij halen een ongedateerde brief van Wesselman aan: “Op des burgemeester berigten kan ik weinig vertrouwen stellen”. Ook minister van Binnenlandse Zaken mr. J.M. de Kempenaer liet zich in een brief van 10 juli 1849 aan Wesselman, waarin hij hem aanraadde de burgemeester in de gaten te houden, negatief uit over Deelen: “Ik geloof dat hij eene vermaning nodig heeft”.91 De auteurs van Tiendrellen stellen dat uit de stukken blijkt dat burgemeester Deelen de arme boeren de hand boven het hoofd hield. Zij vragen zich af welke motieven hij hiervoor gehad kan hebben. Hoewel we niet uit kunnen sluiten dat Deelen zich geroepen voelde om zich achter de bevolking 
                                                

87 Zie voor het verdere verloop van de gebeurtenissen na het tiendenproces: Douma, ‘De strijd om de tienden (3)’ en ‘De strijd om de tienden (4)’. 88 Zie voor de gegevens het vermelde onder ‘Genealogische informatie’. 89 Zie: Douma, ‘De strijd om de tienden (4)’, 68 en 70. 90 Fransje Backerra, Marij Leenders en Peter Droste, Tiendrellen in de Meierij van Den Bosch, 1845-1849 (z.p. 1984), 19-21, citaten op 19. 91 Mr. Jacobus Mattheüs de Kempenaer (Amsterdam 1793 – Arnhem 1870) was van 21-11-1848 tot 31-10-1849 minister van Binnenlandse Zaken. Hij was in 1848 lid van de Grondwetscommissie-Thorbecke en speelde als minister een belangrijke rol bij het totstandkomen van de herziening van de grondwet. Bron: www.parlement.com.   

 

op te stellen, is uit het in vorige afleveringen behandelde al gebleken dat hij weinig op had met oproerkraaiers en onruststokers.92 Belangrijker waren waarschijnlijk de familierelaties die hij, en vooral zijn vrouw, hadden met de gedaagden.93 De echtgenote van Hendrik van Riel, Johanna Petronella Vromans, was de weduwe van een jongere broer van burgemeester Adriaan Jan Deelen, namelijk Henricus Deelen. De echtgenote van burgemeester Deelen, Maria Catharina van Gennip, was de jongere zuster van een van de gedaagden, namelijk Wilhelmina van Gennip. 

Vervolg

In de volgende aflevering komen we nog een keer terug op de inning van de tienden en de nasleep van het tiendenproces, waarna het hoger beroep van Adriaan Scheepers aan bod zal komen. 
                                                

92 Zie bijvoorbeeld: Douma, ‘De strijd om de tienden (2)’, 2829 en Douma, ‘De strijd om de tienden (4)’, 65. 93 Zie voor de genealogische informatie betreffende de familie Deelen: Douma, ‘De strijd om de tienden (2)’, 34.
 
14 

Informatie grondstukken 94

A. Scheepers (hij was in 1832 al eigenaar van deze percelen (behalve het perceel Vossenhoef), maar woonde toen nog in Achel):
Perceel bouwland met rogge, Box Akkers, C499, 24 r(oeden)/50 e(llen), f 2,94.95 Perceel bouwland met haver, Haversveld. Perceel bouwland met rogge, Voorste Vossenhoef, De Nieuwe Heipolders, F985, 12 r/50 e, f 1,50. Perceel bouwland ged. met boekweit, Vossenhoef, De Nieuwe Heipolders, F987, 18 r/60 e, f 2,23. Perceel bouwland met rogge, Achterste Vossenhoef, De Nieuwe Heipolders, F967, 19 r/40 e, f 2,33. De laatste drie percelen in de klamptiende Ginderover. W. van Gennip (haar echtgenoot W.A. Deelen was in 1832 al eigenaar van deze percelen):   

 

Perceel bouwland, Kerkakkers, D992, 12 r, f 1,44.
                                                

94 De informatie berust ten eerste op de opsomming die vermeld is in de uitspraak van de arrondissementsrechtbank van 30 juni 1849: BHIC, RbE, Burg. zaken, Audiëntiebladen, inv.nr. 72, verslag 30 juni 1849. Deze informatie heb ik aangevuld met kadastergegevens uit 1832, zoals die te vinden zijn op de website: www.watwaswaar.nl. De gebruikte nummering is die van 1832. Bij verschillende percelen is het geteelde gewas vermeld. Zie hiervoor ook: Douma, ‘De strijd om de tienden (1)’, 4. 95 De gebruikte afmetingen hebben de volgende betekenis: 1 bunder = 1 hectare (10.000 m2), 1 roede = 1 are (100 m2), 1 el = 1 m2. De genoemde bedragen betreffen het belastbaar inkomen zoals dat per perceel in het kadaster is vastgelegd. Deze bedragen waren de basis voor de grondbelasting.

Perceel bouwland, De Middelstroomsche Akkers, D901, 50 r/60 e, f 6,07.

Perceel bouwland, Kerkakkers, D1008, 21 r/10 e, f 2,53.

Deze drie percelen in de klamptiende Groote Kerk.

Perceel bouwland, Eerakkers, aan de Holeweg, D750, 33 r, f 2,64, in de klamptiende Heezerenbosch.

Perceel heiveld (in 1832 is het perceel als bouwland omschreven), De Zomermansche akkers, D1195,         25 r /20 e, f 2,52, in de klamptiende Steenakker.

Perceel bouwland met rogge, het Binnenveld, De Kerk Drieschen, D1070, 27 r, f 3,24.

Perceel bouwland met rogge, De Hurk, D672, 21 r/   50 e, f 2,58.

Perceel bouwland met rogge (in 1832 is het perceel als weiland omschreven), achter het huis van Thijs, De Bergen, D1017, 44 r/80 e, f 5,38.

De laatste drie percelen in de klamptiende Ondervoort. A.G. Deelen (hij was in 1832 al eigenaar van deze percelen):

Perceel bouwland met boekweit, Weybosschen, F88, 10r/90 e, f 1,74. Perceel bouwland met rogge, Weybosschen, F122, 23r/90 e, f 5,25.

Perceel bouwland met rogge, Weybosschen, F134, 18 r/ 80 ellen, f 3,57.

Perceel bouwland, 30 r/30 e, 1/3 boekweit en 2/3 rogge (alleen hiervan de tienden), De Molenakkers, A853, f 4,24.

Alle percelen in de klamptiende Aan de Kapel. G. Verhagen (hij was in 1832 al eigenaar van deze percelen):

Perceel bouwland met rogge en boekweit, De Nieuwe Houven, A656, 47 r/80 e, f 4,78, in de klamptiende de Groote Hoebraak.

Perceel bouwland met rogge, onder de Molendijk, De Molenakkers, A849, 21 r/10 e, f 2,53.

Perceel bouwland met rogge en evie, De Aangelage, F28, 2 bunder en 7 r/60 e, f 29,07.

Perceel bouwland met rogge, De Kaarsvelden, F37,    23 r /60 e, f 3,77.

De laatste drie percelen in de klamptiende Aan de Kapel.

Perceel bouwland met haver, De Bulders, C103, 30 r / 60 e, f 4,90 in de klamptiende Ondervoort.

Perceel bouwland met rogge, De Nieuwe Houven, A649, 17 r/80 e, f 2,14 in de klamptiende de Groote Hoebraak.
 
 15

H. van Riel (hij was in 1832 al eigenaar van het eerste, tweede en vierde perceel):

Perceel bouwland met rogge, De Biestermannen, A915, 15 r/48 e, f 1,85.

Perceel bouwland met rogge, De Nieuwe Houven, A660, 15 r/70 e, f 1,57.

Perceel bouwland met rogge, Laarstukken, A909, 29 r / 60 e, f 2,95.

Alle percelen in de klamptiende de Groote Hoebraak.

Perceel bouwland met rogge, De Bulders, C54, 60 r / 80 e, f 9,73 in de klamptiende Ondervoort. J. van den Berg (hij was in 1832 al eigenaar van deze percelen behalve het vierde en zesde perceel; deze percelen staan op naam van Gerrit van den Berg, wellicht de vader van Jan, hoewel deze al in 1828 was overleden):

Perceel bouwland met rogge, onder de Molenakker, De Oude Molen akkers, A761, 10 r/50 e, f 1,26.

Perceel bouwland met rogge en boekweit, De Nieuwe Houven, A635, 24 r/40 e, f 2,13.

Perceel bouwland met rogge, De Diepers, A554, 17 r,    f 2,04. Deze drie percelen in de klamptiende de Groote Hoebraak.

Perceel bouwland met rogge, Box Akkers, C498, 25 r/ 50 e, f 3,45, in de klamptiende Ginderover.

Perceel bouwland met rogge, De Bulders, C122, 28 r/ 30 e, f 3,96.

Perceel bouwland met rogge, onder de Molendijk, De Oude Molendijke, D539, 19 r/20 e, f 2,31.

De laatste twee percelen in de klamptiende Ondervoort. 

Genealogische informatie96 Gedaagden tiendenproces Eindhoven

Adriaan Scheepers (zoon van Godefridus Arnoldus Scheepers en Adriana Joanna Deelen), gedoopt te Heeze, 16-07-1780, in 1832 woonachtig te Achel, in 1849 ingeschreven als landbouwer en met vrouw en kind woonachtig op Ginderover 32, overleden te Heeze, 16-03-1855 (aangifte door o.a.                                                 

96 De genealogische informatie is, voor zover niet anders vermeld, afkomstig uit de volgende op het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven (RHCe) te Eindhoven aanwezige bronnen: voor de periode tot 1811: DTB Heeze, DTB Leende, DTB Zesgehuchten, DTB Eindhoven; voor de periode na 1811: de burgerlijke stand van Heeze, Leende, Zesgehuchten en Eindhoven, het Hoofdelijk invullingsregister van Heeze 1849, het Hoofdelijk invullingsregister van Leende 1849, het bevolkingsregister van Heeze 1850-1860, het bevolkingsregister Leende 1850-1860. Voorts heb ik gebruik gemaakt van de zoekmachine op internet van het RHCe en het BHIC.

zijn buurman landbouwer Peter Verberne), gehuwd met Anna Maria Aarts (dochter van Johannes Aarts en Wilhelmina de Laure), geboren 1788, overleden te Heeze, 16-02-1861 (aangifte door o.a. de buurman stoelenmaker Arnoldus van de Velden). Kind was o.a.: Willem Scheepers, geboren te Achel, 27-03-1830, landbouwer, overleden te Heeze, 25-04-1906, gehuwd te Heeze, 13-01-1855, met Johanna Deelen (dochter van Wilhelmus Deelen en Wilhelmina van Gennip), geboren te Heeze, 30-12-1824, overleden te Heeze, 11-02-1901. Wilhelmus Deelen (zoon van Arnoldus Deelen en Maria Catlina van Rutten), gedoopt te Heeze, 16-08-1776, overleden te Heeze, 21-01-1833 (aangifte door buren landbouwer Francis Heesius en landbouwer Antonie van Gennip), gehuwd te Heeze, 14-02-1808, met Wilhelmina van Gennip (dochter van Gerardus van Gennip en Anna Maria Schavers), gedoopt te Heeze, 26-05-1782, landbouwster, woonde in 1849 met zoons en dochter Johanna op Ven 74, overleden te Heeze, 30-10-1853 (aangifte door o.a. buurman landbouwer Francis Heesius). Antonius (Gerardus) Deelen (zoon van Gerardus Jan Deelen en Anna Maria Smulders), gedoopt te Heeze, 07-01-1769, timmerman, overleden te Heeze, 3112-1854 (aangifte door o.a. buurman metselaar Antonius Verberne), gehuwd te Heeze, 09-06-1799, met Maria van Ham (dochter van Jan van Ham en Dingena Jansen), geboren te Lommel, overleden te Heeze, 04-04-1824 (aangifte door o.a. buurman timmerman Francis van Veldhoven). Godefridus Verhagen (zoon van Wilhelmus Verhagen en Joanna Maria Deelen), gedoopt te Heeze, 25-021786, in 1820 vermeld als landbouwer, overleden te Heeze, 12-05-1849, gehuwd te Soerendonk, 2104-1820, met Willemien van (der) Werden (dochter van Anthony van (der) Werden en Maria Backx), geboren te Soerendonk, 10-07-1795, in 1820 vermeld als landbouwster, overleden te Heeze, 1404-1879. Hendrik van Riel (zoon van Joannes van Riel en Joanna Maria Verweerde), gedoopt te Heeze, 27-04-1801, in 1832 vermeld als timmerman, in 1849 als herbergier wonende op Eimerik 182, overleden te Heeze, 14-09-1859 (aangifte o.a. door buurman landbouwer Adam van Asten), gehuwd te Heeze, 09-11-1837, met Johanna Petronella Vromans (dochter van Godefridus Vromans en Jacomina Praats), gedoopt te Heeze, 08-08-1797, overleden te Heeze, 29-09-1854 (aangifte door o.a. buurman landbouwer Gerrit van Asten), eerder gehuwd 1e te Heeze, 28-11-1813, met Paulus van Exel (zoon van
 
16 

Jan van Exel en Catharina van Asten), gedoopt te Heeze, 28-09-1791, landbouwer en herbergier, overleden te Heeze, 26-12-1824 (aangifte door buren winkelier Wilhelmus Heesius en landbouwer Jan Snoeks), 2e te Heeze, 24-11-1825, met Henricus Deelen (zoon van Joannes Godefridus Deelen en Elisabeth Daams), gedoopt te Heeze, 31-12-1797, timmerman, overleden te Heeze, 04-06-1832.   

 

Joannes van den Berg (zoon van Gerardus van den Berg en Francina Bergmans), gedoopt te Heeze, 15-031785, vermeld als timmerman en (leer)looijer, in 1849 woonachtig op Eimerik 178, overleden te Heeze, 30-09-1862 (aangifte door o.a. buurman bouwman Hendrikus van Asten), gehuwd te Heeze, 09-02-1812, met Petronella Maas (dochter van Gerardus Maas en Wilhelmina Martens), gedoopt te Heeze, 22-11-1789, overleden te Heeze, 15-121854 (aangifte door buren landbouwer Gerardus van Asten en landbouwer Hendrikus Deelen). 

Overige betrokkenen bij het tiendenproces

Joannes Jacobus Schutjes (zoon van Adrianus Schutjes en Anna van der Steen), gedoopt te Eindhoven, 0209-1807, procureur, griffier, raadslid te Eindhoven, overleden te Eindhoven, 26-04-1889, 1e gehuwd met Maria Henriette Luderigs; 2e gehuwd met Justina Jacoba Maria Pruijmboom (dochter van Johannes Emanuel Pruijmboom en Marie Geertruida Hendrika Midderigh), geboren te Woerden, in 1808, overleden te Eindhoven, 08-11-1879. Jonkheer Michaël Alexander Joseph van der Beken Pasteel (zoon van Jacques Joseph van der Beken Pasteel en Jeanne Richarde Josèphe de Grez), geboren te Leuven, 11-03-1789, Heer van Aalst, verheven in de adel in
1822, advocaat, rechter bij de rechtbank van eerste aanleg en arrondissementsrechtbank te Eindhoven, president van de laatste rechtbank, lid van de Provinciale Staten van Noord-Brabant, lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, adjuncthoutvester van Noord-Brabant, overleden te Stratum, 02-09-1864, gehuwd te Eindhoven, 1909-1816, met Maria Aldegonde Smits (dochter van Johannes Theodorus Smits en Veronica Cornelia Janssen), geboren te Eindhoven, 17-05-1791, overleden te Eindhoven 19-10-1879.97 Gerardus Franciscus Schiefbaan (zoon van Johan Anthony Schiefbaan en Maria Catharina de Graaff), gedoopt te ’s-Gravenhage, 14-02-1789, rechter bij de rechtbank van eerste aanleg en de arrondissementsrechtbank te Eindhoven, woonachtig te Gestel, gehuwd te Eindhoven, 05-08-1823, met Lamberdina Wilhelmina Kilian (dochter van Johannes Wilhelmus Kilian en Magdalena Isabella Heijnselmans), gedoopt te ’s-Hertogenbosch, 06-08-1783. Jonkheer Franciscus Fredericus Half-Wassenaer (zoon van jonkheer Jacob Willem Half-Wassenaer en Barbara Jacoba van Willigen), geboren te ’s-Hertogenbosch, 19-07-1808, van adel in 1814 door de benoeming van zijn vader in de Ridderschap van Brabant, advocaat, te ’s-Hertogenbosch, rechter bij de arrondissementsrechtbank te Eindhoven, overleden te Brussel, 14-08-1853, gehuwd te ’sHertogenbosch, 05-09-1850, met Anna Petronella Theresia Maria van Rijckevorsel (dochter van Gerardus Joannes van Rijckevorsel en Maria Cornelia van Rijckevorsel), geboren te ’s-Hertogenbosch, 22-031821, overleden te ’s-Hertogenbosch, 13-071879.98
                                                

97 De informatie over Van der Beken Pasteel is afkomstig uit Nederland’s Adelsboek (’s-Gravenhage 1988 ) en een aantal provinciale almanakken uit de negentiende eeuw. 98 De informatie over Half-Wassenaer is afkomstig uit Nederland’s Adelsboek (’s-Gravenhage 1994 ) en een aantal provinciale almanakken uit de negentiende eeuw.
 
 17