De kapellen en kerken van sterksel

Heemkronijk jaar:1964, jaargang:3, nummer:7,  blz.131 -133

De kapellen en kerken van Sterksel

door: A.v.Oirschot

Reeds vóór 1172 bestond er in het vrijgoed Sterksel dat toen nog onder de heeflijkheid Heeze- Leende hoorde, een "hof de monniken". Daar immers tekende heer Herbertus van Heeze de overdracht van Sterksel aan de abdij van Averbode. Men mag wel veronderstellen, dat bij deze verblijfplaats der monniken een kapel was.

De gemeenschap Sterksel was toen echter zeer klein. Dat er niet lang daarna sprake was van de stichting van een (openbare) kapel blijkt uit deze schenking voor dat doel van Herbertus, heer van Heeze; in 1211.

1) In een akte van 1220 is zelfs al sprake van de "pastory Sterksele van Averbode". 2) Of de in de eerste akte bedoelde kapel twee eeuwen later niet meer bestond is niet bekend. Misschien dat het plan in of omstreeks 1211 toch niet werd uitgevoerd? In elk geval blijkt uit archiefstukken dat in 1431 in Sterksel een kapel werd gefundeerd. 1) De kapel werd toegewijd aan St.Catharina.

In 1619 werd zij vernieuwd, zoals uit een gedenksteen blijkt, die nog altijd in Sterksel wordt bewaard.

Ook deze kapel zal in 1648 wel gesloten zijn,alhoewel Sterksel eigendom was van een plotseling "buitenlands" geworden abdij. In 1649 trokken ook die van Sterksel naar de grenskapel Bolderdijk, terwijl zij later in 1651 samen met die van Heeze, Leende, Geldrop e.a. een grenskapel dichter bij huis bouwden, de Grashut, die tot omstreeks 1672 in gebruik is gebleven.

In 1692 werd de zielzorg van Sterksel toevertrouwd aan de pastoor van Maarheeze. 3) Dat is zo gebleven tot 1916. Uit een aantekening van 1742 blijkt, dat de pastoor van Maarheeze van de bewoners van Sterksel jaarlijks 10 karren heyturff, 5 karren hout en 30 vaten rogge kreeg. 4) Omstreeks 1819 had de pastoor het recht om "eenen jaarlijkse omgang van boter en eyeren (te houden) uit hoofde van de sekere hoeveelheid in koren welke de pastoor van Maarheeze 's-jaarlijks goedgunstig geniet van de Rooms Catholieken van Sterksel voor syne sorg en bedieningen, welke hij aan laatstgenoemde komt te bewijsen." 2)