Nog twee patienten van Ds Kremer

Heemkronijk jaar:1986, jaargang:25, nummer:4, pag:42 -46

NOG TWEE PATIËNTEN VAN DS. KREMER  

door: C.S. Smit

Bij de naspeuringen in het kerkarchief van de Ned.Hervormde Gemeente Heeze ca. kwamen we iemand tegen die naar alle waarschijnlijkheid een patiënt van Ds. Kremer is geweest. De bevestiging van dit vermoeden vonden we in het administratief archief van de Gemeente Heeze (1).

En passant kwamen we daar nog een patiënt tegen waar we al wat meer van wisten. Hij is de tweede man in dit verhaal. Uit de archiefstukken wordt duidelijk dat er onder de patiënten de nodige militairen waren. Dit is misschien verklaarbaar doordat zij op hun oefeningen en marsen veelvuldig in opwaaiend stof vertoefden. Bovendien waren de hygiënische toestanden toen veel slechter dan nu het geval is.

Het verblijf van de patiënten in Heeze verliep niet altijd even gladjes. Zo waren er in 1840 enkele die de misstanden in Heeze aan de kaak stelden en een klacht indienden bij Provinciale Staten. Zij maakten gewag van het feit dat de Gemeente Heeze en haar inwoners veel voordeel van de

Johannes Briggen, een Zwitserse militair, was in oktober 1836 vanuit Kampen naar Heeze gekomen om zich door Ds. Kremer te laten behandelen (3). Hij werd vergezeld van een, eveneens Zwitserse, militair, een zekere Johannes Steiner uit Aarwangen (4). De vrouw van Briggen, Maria Hijssink, volgde haar man naar Heeze in januari 1837. De behandeling van Ds. Kremer had succes en het echtpaar Briggen blijft in Heeze wonen. De moeilijkheden tussen de echtelieden had waarschijnlijk tot gevolg, dat Maria eind 1843 een aantal maanden naar haar geboorteplaats Kampen terugging. Johannes Briggen trok bij de pas weduwe geworden Johanna van Haaren in. Het zal zo zijn geweest dat er in het huis van Johanna maar één bedstede is geweest, want als Maria Hijssink in juni 1844 naar Heeze terug keert is Johanna van Haaren hoogzwanger van Johannes.

 

Het kind, een dochter, werd in augustus geboren. Johanna is dan 313 dagen weduwe van de schoenmaker Martinus Werner. De schok, die Maria te verwerken kreeg, zal net nodig zijn geweest om haar in het “zinnelozen gesticht" te 's-Hertogenbosch te doen belanden. Lang heeft ze daar niet doorgebracht, want in februari 1845 overleed ze.

Johannes Briggen en Johanna van Haaren besloten toch maar te trouwen. Dat gebeurde begin october 1845 te Heeze. Het was ruim op tijd om een wettige geboorte, 26 dagen later, mogelijk te maken. Op 28 october 1845 werd een zoon, Johannes, geboren.

Opnieuw verscheen Johannes voor de kerkeraad.

De kerkeraad besloot het kind te laten dopen wanneer Briggen het "ten doop aanbiedt”. Maar hem zal bij die gelegenheid ook goed de kast uitgeveegd worden. Het kind wordt inderdaad op 2 november 1845, door Ds. Kremer in de Heezer kapel gedoopt (5).

Niet lang hierna vertrok de familie Briggen naar Soerendonk, waar Johannes het beroep van landbouwer uitoefende. Hij overleed daar in 1882 op 74-jarige leeftijd. Zijn vrouw was al in de zomer van 1858 gestorven.

Johannes Briggen junior huwde in 1883 met Helena Everdina, een dochter van een andere patiënt van Ds. Kremer, de in Vorden geboren Willem Molenbrugge. Het echtpaar Briggen- Molenbrugge woonde in Zesgehuchten. Ook Willem Molenbrugge was als blind militair naar Heeze gekomen (6). Wanneer dat precies is geweest, zal moeilijk te achterhalen zijn. Waarschijnlijk kort voor oktober 1842 (7). Hem beviel het kennelijk goed in Heeze. Hij trouwde er een “jonge dochter”,  Hendrina Johanna Poots (8). Willem overleed te Heeze in 1893 op 80-jarige leeftijd.

 

NOTEN  

(1)    Heeze A1694

(2)    Archief Ned. Herv. Kerk Heeze ínv.  nr.3.

(3)    Johannes Briggen werd (waarschijnlijk) geboren te Faulensee in 1807. Hij werd gedoopt te Spiez op 25-10- 1807 als zoon van              Johannes en Susanna Mütsenberg. Johannes overleed in Soerendonk op 27-07-1882. Hij trouwde als weduwnaar van Maria Hijssink te Heeze op 2-10-1845 met Johanna van Haaren, geboren te Oirschot op 16-03-1812. Overleden te Soerendonk op 8-06-1858. Zij was een dochter van Jacobus en Catharina Snellaart. Johanna was eerder gehuwd met Martinus Werner, schoenmaker te Heeze.

Briggen kwam in october 1836 naar Heeze. Hij leverde bij de predikant zijn kerkelijke attestatie in, die in 1827 door de predikant te Spiez was afgegeven. Deze attestatie bevindt zich in het kerkarchief te Heeze. Een afbeelding ervan is te zien in dit tijdschrift in de uitgave van september 1977.

(4)    Ook Johannes Steiner leverde zijn kerkelijke attestatie te Heeze in. Zowel hij als Briggen ontvingen een als gepensioneerd militair een pensioen uit Kampen.

(5)    Archief Ned. Herv. Kerk Heeze ínv. nr.4.

(6)    Archief Ned. Herv. Kerk Heeze inv. nr.5. Willem Molenbrugge, geboren te Vorden op 3-07-1813, als zoon van Gerrit Jan en Margrieta Gerritsen. Hij werd in september 1846 bevestigd als lidmaat te Heeze. Op 17-08-1844 trouwde hij te Heeze met Hendrina Johanna Poots, dochter van Hendrik en Hendriena Damen. Willem overleed te Heeze op 16-10-1893.

(7)    Heeze A1694.  In october 1842 ontving Willem Molenbrugge uit Hengelo een pensioen als gepensioneerd militair. .         

(8)    Zie voor de familie Poots de Brabantse Leeuw jaargang 32 nr.6, november/december 1983.

 

Ga terug