Een patient van de ogendominee Kremer

Heemkronijk jaar:1986, jaargang:25, nummer:1, pag:4 -7

EEN PATIËNT VAN DE OGENDOMINEE KREMER

door C.S. Smit

Het is uit o.a. de Kronijk van Heeze van Van Moorsel bekend dat veel mensen Heeze bezochten in de tijd dat Ds. Kremer hier "spreekuur" hield. We weten zeer weinig van deze bezoekers. Wie waren het en waar kwamen ze vandaan? Er is geen "boek" van gehouden. Eilart Meeter noemt er een stel in zijn werkje over Ds. Kremer (1). Het Bevolkingsregister van Heeze maakt ons niets wijzer. Verscheidene kunstschilders die in een latere tijd Heeze als hun werkterrein kozen, lieten zich netjes inschrijven. In het lidmatenregister van de Hervormde Gemeente Heeze vinden we ook veel namen van vreemden. Mensen die voor korte tijd in Heeze verbleven. Er wordt echter niet vermeld waarom zij hier waren. Ook in de overlijdensakten van de Burgerlijke Stand vinden we vreemden die als patiënt van Ds. Kremer in aanmerking komen. Wat b.v. te denken van de 16-jarige Sijbrandes Koelman, zoon van een Schagense geneesheer, die in 1858 in Heeze overleed? Het overlijden werd aangegeven door "een bekende" (misschien zijn kostbaas), de kleermaker Jacobus Neijnens. Van enkele gasten kunnen we met zekerheid zeggen dat zij patiënt van Ds. Kremer waren. Over een van hen gaat het volgende verhaal.

Op het kerkhof van de Hervormde Gemeente Heeze c.a. te Heeze is een gedeelte waar vroeger de protestantse Heezer notabelen begraven werden. Het is uit de tijd dat er nog twee klassen waren op het kerkhof. De eerste klas was duurder dan de tweede. Dit feit bracht automatisch een selektie tot stand. Men werd in dit gedeelte met recht op stand begraven. Het is ook het gedeelte van de begraafplaats waar oude grafzerken te vinden zijn. Aan de hand van het beqraafregister is vrij goed na te gaan wie waar begraven ligt (2).

Onder hen bevinden zich twee Heezer notarissen, twee predikanten waaronder Ds. Kremer, en verder o.a. twee vrouwen van de toenmalige rentmeester van het kasteel, Van Rietschoten (3).

Op de oudste steen die er te vinden is, is met moeite de naam Tholl te lezen. Een voor Heeze nietszeggende naam. Het begraafregister maakt ons niet veel wijzer: "Nr. 14, A. van Tol; overleden 14 Juni 1858".

De overlijdensakte in de Burgerlijke Stand van Heeze geeft ons de informatie wie de onbekende is geweest: "Antoon van der Tholl, 21 jaar, geboren en wonende te Haarlem., zonder beroep, tijdelijk verblijvende te Heeze, Zoon van wijlen Isaac van der Tholl en Marguérita Jannel, apotheekhoudster te Haarlem."

Het zijn de gepensioneerde belastingambtenaar Cornelis Croes en de veldwachter Nicolaas Buis die het overlijden van Antoon op 16 juni 1858 hebben aangegeven.

Ook in het lidmatenregister van de Hervormde Kerk vinden we Antoon terug: "Anton van den Tholl, met attestatie van de Waalsche Gemeente te Haarlem. Attestatie afgegeven 6-4-1855" (4).

In de bewaard gebleven attestaties in het kerkarchíef bevindt zich ook die van Anton  (5).