De inwoners van Leende in 1830

Heemkronijk jaar:1982, jaargang:21, nummer:3+4, blz.88- 90

DE INWONERS VAN LEENDE IN 1830.

door: C.S. Smit

In de maand juli van het jaar 1830 stelt Nicolaas Wijnants uit ”het Register der inwoners te Leende” een lijst samen van de “Namen, voornamen en bedrijf van alle Hoofden des huisgezints van alle inwoners van de Gemeente Leende” waar hij burgemeester was. Om de een of andere reden is deze lijst in het Heezer kasteelarchief terecht gekomen (1).

Aan de hand van dit archiefstuk hebben we een overzicht gemaakt van de in die tijd in Leende voorkomende familienamen en beroepen.

Bovendien een overzicht van de er staande, al of niet bewoonde huizen en andere gebouwen.

De woningen zijn, zoals dat vroeger gebruikelijk was, genummerd.Te beginnen bij 1 gaat de nummering door tot 289. Dat wil echter niet zeggen dat er zich in het begin van de dertiger jaren van de vorige eeuw te Leende zoveel huizen bevonden. Ook de geslechte huizen zijn in de nummering opgenomen. Zo komen we tot het volgende overzicht:  

                  Aantal bewoonde huizen           265

                  aantal onbewoonde huizen           4

                  aantal gesloopte huizen              17

                  gesloopte schuurkerk                     1

Deze aantallen samengeteld geeft 287, samen met de kerk en de toren, die een eigen nummer hebben, komen we tot de genoemde 289.

Daar het aantal gezinshoofden 295 bedraagt is het duidelijk dat er huizen waren waar meerdere gezinnen woonden. Wel moet opgemerkt worden dat bij het getal van 295 ook zelfstandigen gerekend zijn.

Interessanter zijn echter de beroepen van de Leendenaren. We geven het volledige overzicht. Na de opsomming volgen wat bijzonderheden.

Het cijfer achter het beroep is het aantal dat voorkomt.

Bierbrouwer                      2              Messenmaker                   1

Broodbakker                     2              Molenaarster                     1

Burgemeester                   1              Naaister                             1

Dagloner                         71               Partikulier                         3             

Gegageerde                      1              Pastoor                              1

Glasmaker                         1              Roggebroodbakker           1

Grofsmid                            1              Schoenmaker                    2             

Grondeigenaarster             1              Schoolonderwijzer            1        

Herbergier                          2              Stoelmaker                       3

Kleermaker                        3              Stroodekker                      3

Klompenmaker                  3              Timmerman                       7

Koopman                           8              Verwer-glasmaker             2

Koperslager                       1              Vleeshouwer                     1

Kramer                               1              Waskaarsmaker                1

Kuyper                                2              Wever                              11           

Landbouwer                    125               Winkelier                          4

Linnenwever                        2              Wolspinner                       1

Logementhouder                 1              Zonder beroep                  3

Metselaar                             3              Geen beroep vermeld       9 

Enkele konklusies: 

Het meest voorkomende beroep is, zoals wel te verwachten was, dat van landbouwer. Van de 295 gezinshoofden zijn er dat 125; dat is ruim 40%. Nummer twee op de lijst is het beroep van dagloner, namelijk 71; dat is bijna 25%. We mogen aannemen dat hiervan het merendeel in de landbouw werkzaam was, zodat het percentage agrariers zeker rond de 60% zal hebben gelegen. Van enkele beroepen noemen we de persoon die er bij hoort.

Grondeigenaarster:        De weduwe Adriaan Pompen. Zij woonde naast de kerk.

Koperslager:                   Henricus van Engelen.

Landmeter:                      Hyacintus van Dijk

Logementhoudster:         De weduwe Jan Codefridus van Engelen.

Messenmaker:                 Christiaan Verhoeven.  

Molenaarster:                   De weduwe Cornelis Notten.

Pastoor:                            De Eerw. Heer J.Kuypers.

Schoolonderwijzer:           Andries Wosky. Hij was het die na omwenteling aan het eind van de 18de eeuw in Heeze de protestantse onderwijzer Hendrik Schaap verving (2)

Vleeshouwer:                   Willem Pompen.

Waskaarsmaker:              Joseph Tielens.

Tot slot vermelden we de namen van de in de lijst genoemde gezinshoofden. Het zou te ver voeren ze allemaal te noemen.

Het zijn totaal 126 verschillende namen. Toch willen we hier de meest voorkomende noemen:

Maas                                     13           van Luyk                              5

Bax                                        10           van Beek                             4

van Asten                                9            Dielis                                   4

van Mierlo                               9            Kox                                      4

Verhoeven                              9            van der Linden                     4

 van Engelen                           7            van Meyl                              4

van Hoof                                  7            Raassen                              4

van der Kruys                          7            van Weert                            4

Aarts                                        6            van den Berg                       3

van Laarhoven                        6            Koolen                                  3

van den Broek                         5            Pompen                                3

Heesterbeek                            5

We hebben een recent telefoonboek en een 16de eeuws cijnsboek naast deze lijst gelegd en gezocht naar namen die in deze drie overzichten gemeenschappelijk voorkomen.

Zonder langdurig speurwerk te hebben verricht in de trouwens erg interessante cijnsboeken van de Heerlijkheid en ook zonder na te gaan of er een relatie bestaat tussen de families uit de verschillende tijdperken, vonden we de volgende namen:

Aarts

Bax

van de(n) Berg

Co(o)len

(van) Engelen

Pompen

Wouters.

VOETNOTEN:

1.  Inventaris nr. D.75

2.  Zie ook:  Heemkronyk, jaargang 17, no.3 en jaargang 20, no.1. 

Ga terug