In memorium Jan Aerts

In Leende en Geldrop werd het eerste lustrum gevierd met tentoonstellingen over de plaatselijke geschiedenis en diavoorstellingen. Tijdens de vele uren van voorbereiding was Jan altijd te vinden onder de actievelingen. In mei 1969 kreeg hij steun van velen bij het uitwerken van zijn idee om in Heeze een tentoonstelling te organiseren met als titel ‘Heeze een Brabants dorp in beeld’. Het werd een expositie die bestond uit schilderijen, prenten en foto’s die een beeld lieten zien van de ‘Parel van Brabant’ in de voorbije honderd jaar. Aansluitend op deze tentoonstelling organiseerde Jan een half jaar later in de kantine van Vullinghs N.V. in Heeze een weekend voor heemkundig geïnteresseerden. Naast een keur van Brabantica over de streek, heemkundige tijdschriften en publicaties over Heeze was een verzameling van omstreeks 200 oude prentbriefkaarten over het Brabants dorpsleven te zien. In 1970 was Jan Aerts niet herkiesbaar voor een bestuursfunctie. Wel bleef hij op verzoek van het bestuur redacteur van de Heemkronyk. Toen in 1971 de veertiende Brabantse Dag in het teken stond van de viering van het 25-jarig bestaan van het Cultureel Verdrag tussen Nederland en België richtte Jan samen met drs. W. Knippenberg in Heeze de tentoonstelling ‘Oude Kerkelijke Kunst uit de Zuidelijke Nederlanden’ in. Zij lieten deze tentoonstelling vergezeld gaan van een geïllustreerde catalogus. In hetzelfde jaar is A.F.N. van Asten (uit Asten) de redactie van de Heemkronyk komen versterken. Al jaren publiceerde Van Asten met regelmaat in de kronyk. Jan was zeer ingenomen met deze versterking. Ook in 1971 stelde Jan Aerts - in opdracht van de Europese Bibliotheek Zaltbommel – voor de reeks ‘In oude ansichten’ het deeltje samen ‘Heeze in oude ansichten’, gevolgd door het deeltje ‘Kent u ze nog … de Heezenaren’ (1973). Samen met Sjef van der Zanden verzorgde hij tevens de vergelijkbare  deeltjes voor Leende,

 
 25

respectievelijk in 1972 en 1973. Van de viering ‘800 jaar Sterksel’ in 1972 was Jan de initiatiefnemer. Voor de herdenking van de oorkonde uit het jaar 1172, waarbij Herbertus, Heer van Heeze, Sterksel verkoopt aan de abdij van Averbode, werd het Comité 1172-1972, opgericht. De toen al oud-voorzitter van de kring, pater Eduard van Waesberghe, werd voorzitter van dit comité en Jan Aerts secretaris. Door het persoonlijk contact van Jan met de abt van Averbode, K.E. Stappers, en drs.T.J. Gerits O.Praem., geschiedkundige van genoemde abdij, waren beiden bereid hun medewerking te verlenen. Op zondag 10 september vierde Sterksel deze herdenking met een eucharistieviering waarbij de abt van Averbode de hoofdcelebrant was. Hij opende ook de tentoonstelling ‘800 jaar Sterksel’, gehouden in het op die dag geopende nieuwe dorpshuis Valentijn. De oorkonde uit 1172 werd tentoongesteld en kreeg veel aandacht. De herdenking werd op 24 oktober afgesloten met een inleiding door drs. Gerits, met als thema ‘Het Praemonstratenzer Vrouwenklooster van Keizersbos-Neer en zijn invloed in de streek’. Deze lezing werd gehouden in de grote zaal van hotel De Schammert te Leende. Het werd een bijzondere viering. 1974 was een historisch jaar voor Leende. Rond de viering van het vijfde eeuwfeest van de Leendse parochiekerk St.Petrus’ Banden dat jaar werd door de werkgroep Historie van de Torenfeesten het boek Dyt gheyt aen der kyrcken van Leendt, geschiedenis van Leende, samengesteld. Een uitgave van de stichting Torenfeesten 1974. Jan werd gevraagd tot deze werkgroep toe te treden en als enige Heezenaar zette hij zich van begin af aan in om het resultaat te bereiken dat de werkgroep zich tot doel had gesteld. Op initiatief van de werkgroep, werd ook de tentoonstelling: ‘De meester van de heiligenbeelden van Leende’ ingericht. Jan had contact met kunsthistoricus drs. Guido de Werd uit Nijmegen, die de noodnaam ‘Meester van de heiligenbeelden uit Leende’ in 1971 had geïntroduceerd. De Werd
was onmiddellijk bereid tot medewerking. Hij schreef ook de inleiding voor de catalogus die bij deze gelegenheid werd uitgegeven. Jan bleef daarna nog enkele jaren actief binnen de kring. Zo publiceerde hij nog boeiende artikelen naar aanleiding van de vernieuwingen in de kerk van Leende en ging daarbij een pittige discussie met hen die een andere visie hadden, niet uit de weg. Voor vele leden was het een schok, maar zeker was er begrip, toen de redactie van de Heemkronyk, het mandaat dat zij sinds januari 1972 van de algemene ledenvergadering had gekregen, in februari 1977 in eenzelfde ledenvergadering teruggaf. Het besluit was onherroepelijk en de motivatie werd in een uitvoerige brief aan het bestuur vastgelegd. Jan heeft toen ook zijn lidmaatschap van de kring opgezegd. De grote waardering voor zijn mederedactielid A.F.N. van Asten stak hij niet onder stoelen of banken. “De Heer Van Asten behoort tot de beste Brabantse genealogen van dit ogenblik! … Zijn stambomen zijn vaak een familiegeschiedenis in plaats van alleen maar een reeks personen uit een familie.  … Zijn grondige kennis van vooral families en hun onderlinge verhoudingen in Heeze, Leende en Geldrop is voor de kennis van ons heem van onschatbare betekenis!” In dag- en streekbladen bleef Jan van tijd tot tijd publiceren en/of gaf hij kritiek op publicaties die verschenen over De Heerlijkheid. Als hij het nodig vond hanteerde hij daarbij een scherpe pen. Jan had een grote liefde voor het heem en Heeze, de ‘Parel van Brabant’. Ikzelf ben daar jarenlang getuige van geweest. Al vanaf 1963 lid zijnde van de kring werkte ik tijdens de jaren dat ik deel uitmaakte van het bestuur (1967-1974) nauw samen met Jan. Het was een inspirerende periode en mijn waardering voor hem is groot. De laatste jaren ontmoetten wij elkaar op lezingen, beurzen en tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Hij was altijd op zoek en zijn aandacht ging uit naar sporen van het verleden die te maken hadden met de Heerlijkheid. Jan ligt begraven op het parochiële kerkhof van Heeze. R.I.P.

Leende, april 2009.  

 
26