Vroeger en nu in Leende
Heemkronijk jaar:2006, jaargang:45, nummer:1, pag:18 -19
VROEGER EN NU IN LEENDE
door: Piet Willems
Het gebeurt af en toe dat met de te publiceren bijdragen voor een Heemkronyk niet alle pagina’s gevuld kunnen worden. Als ‘bladvulling’ zou een wat kleinere bijdrage dan zeer welkom zijn. Zo hebt u in een van de vorige Heemkronyken een tweetal foto’s kunnen aantreffen uit Sterksel. Onder het kopje Vroeger en Nu gaf Hans Lijbers, het Sterkselse lid van onze redactie, een situatie weer zoals die ooit geweest is en zoals deze nu is. Het betrof in dit geval de voormalige kapel aan de Pastoor P. Thijssenlaan in Sterksel.
De redactie heeft besloten op deze ingeslagen weg verder te gaan en telkens als de mogelijkheid zich voordoet zo’n Oud-Nieuw situatie te presenteren. Het spreekt voor zich dat al de dorpen in ons heemgebied, zoveel mogelijk om de beurt, aan bod zullen komen. We zullen de foto’s telkens van de nodige toelichting voorzien. Ditmaal is toch weer Leende aan de beurt. Tekst en foto’s - over de ‘beruchte’ Kievitenbult op Boschhoven - lagen namelijk al klaar voor de vorige Heemkronyk. Maar door onvoldoende plaatsruimte is toen de schijnwerper gericht op ’t Zwanegat. Redactielid Sjaak de Waal ontdekte onlangs dat de naam Zwanegat al zo’n tweehonderd jaar of langer bestaat. De bijdrage over ’t Zwanegat was ook actueler.
Door de daar geplande bouw van circa dertien tamelijk eenvormige woningen zal het oude karakter van deze dorpshoek zeker ingrijpend worden aangetast.
Kievitenbult
Leende telt gelukkig nog een aantal oude huizen en boerderijen. Leenderstrijp is natuurlijk het bekendste voorbeeld, maar buurtschappen als Boschhoven, ’t Zwanegat en omgeving Brouwershuis, alsook
Zevenhuizen en Renhoek ademen (gelukkig) nog een stuk sfeer van weleer. Uiteraard hebben gebouwen niet het eeuwige leven, er moet onderhouden en gerestaureerd worden. Soms zo ingrijpend dat het oude gebouw praktisch tot de grond toe wordt afgebroken en weer opgebouwd. De ene keer is zo’n ‘restauratie’ beter geslaagd dan de andere. Tot de minder gelukkige ‘vervangingen’ moet zeker de ‘uitheemse’ kop-halsromp-woning gerekend worden op het adres Boschhoven 48 in Leende. Die nieuwbouw voor de familie René Ebeling is er gekomen – met instemming van Welstandstoezicht – nadat de oude ‘Kievitenbult’ in 1997 was afgebroken. Zoals bijgaande foto aantoont was de Kievitenbult een knap oude boerderij, maar het gebint was helemaal versleten of verdwenen. De naam Kievitenbult stond niet op het huis vermeld, maar iedereen die een beetje in Leende thuis was kende de Kievitenbult. Waarschijnlijk een oude toponiem. Het verhaal gaat dat de verlichting in de boerderij vroeger
19
een baken vormde voor mensen die door de donkere hei van Eindhoven of Aalst op Leende aandeden…
Jarenlang woonde Adrianus (Janus) Hubertus Bax op de Kievitenbult. Hij leefde van 1862 tot 1946 en was getrouwd met Mieke Deelen (1869-1946) uit Soerendonk. Op een dorp hebben veel mensen soms een bijnaam en zo kende vrijwel iedere autochtone Leendenaar Janus Bax als ’t Lievenheerke. Janus Bax kreeg die naam toen hij eens tijdens een tbc-keuring zijn frêle bovenlijf moest ontbloten. Janus droeg in die tijd een baard, lang en spierwit van kleur. De combinatie naakte torso én witte baard inspireerde een van de wachtenden tot de spontane opmerking: ‘Ge bent net ons Lievenheerke!’ En dat is zo gebleven.
