Pastoor Aertnijs van Geldrop.
Heemkronijk jaar:1971, jaargang:10, nummer:3, blz.40 -42
PASTOOR AERTNIJS VAN GELDROP
door: A.Jansen
ln de Heemkronyk (jrg.IX, blz.10-11; 1970) plaatsten we een bijdrage met foto over de H. Ambrosius in Geldrop. We vroegen U toen ons mee te delen wanneer de foto kon zijn gemaakt. We hebben nu de oplossing gevonden en begrijpen ook waarom we geen reakties kregen; de foto is van 1903. De foto betreft een wagen van de optocht, gehouden ter gelegenheid van het dubbeljubileum van pastoor Aertnijs. De "Feestgids" van de "Feestelijkheden ter gelegenheid van het gouden en zilveren jubileum van onzen geliefden Herder den Zeer Eerw. Heer F.P.J. Aertnijs", (uitgave Theod. Sweegers, Geldrop).
Aertnijs werd priester gewijd op 10 juni 1854 en volgde op 1 januari 1878 de in 1877 overleden pastoor van Erp op als pastoor van Geldrop. De feestelijkheden werden gehouden op 14 en 15 juni 1903. ln het voorwoord van de feestgids worden enkele markante punten uit zijn levensloop vermeld: "Reeds korten tijd daarna (na zijn priesterwijding), in 't begin van Augustus van hetzelfde jaar (1854), werd de jeugdige en begaafde priester door zijn overheid belast met de moeilijke, doch eervolle betrekking van Professor aan 't Seminarie te St.Michiels-Gestel". De feestgids laat er geen misverstand over bestaan, dat de pastoor gevierd moet worden: "Inwoners van Geldrop, laat dan Uw feestklanken schallen door Uwe versierde straten, toont door uwe jubelzangen hoezeer ge hem hoogacht en liefhebt, viert zijn dubbel jubelfeest met opgewektheid en met geestdrift, doch plechtig en waardig en ordelijk. Zoo zal dit feest niet alleen een feest wezen van vreugde en dankbaarheid, doch tevens een bede - een bede tot den Allerhoogste, om onzen Herder nog jaren in ons midden te mogen behouden met dezelfde, onverzwakte kracht, met dezelfde jeugdige blijmoedigheid, tot heil van Geldrop".
De optocht had plaats op 15 juni 1903. Er kan geen twijfel over bestaan, of de pastoor had de hoogachting van al zijn parochianen verworven, de samenstelling van de formidabele stoet in het toen nog kleine Geldrop is daar een bewijs voor. Wagen nummer 7 van de optocht is de H. Ambrosius met de bijenkorf. De samenstelling van de stoet is interessant genoeg om deze hieronder weer te geven.
"Historisch Allegorische Optocht ":
l. Intocht van Bisschop Ophovius.
ll. Hulde der burgerij aan den Jubilaris.
lll. Hulde der industrie aan den Jubilaris.
N.M. 3½uur. Opstellen van den stoet.
I. Intocht van Bisschop Ophovius in Geldrop A° 1626:
1. Heraut.
2. Tamboers.
3. Gilde St. Barbara.
4. Triomfwagen van den Boerenstand.
Hulde der Landbouwers.
5. Leeken en Koorknapen.
De Patronesse der Kerk, de H.Brigida, omgeven door mannen en voorafgegaan door koorknapen en bruidjes.
Gevolgd door eenige Kerk.Genootsch.
6. Harmonie "La Reunion Musicale", Geldrop.
7. Triomfwagen "Bijenteelt”.
De H. Ambrosius zijne handen zegenende uitstrekkende over den bijenkorf.
8. Ridder de Horne en Ridder van de Burgt.
Vertegenwoordigers van de twee oudst adellijke geslachten van Geldrop, voorafgegaan door hunne schilddragers. (Dit is historisch onjuist, daar men de bewoners van de burgt niet als het geslacht Van de Burgt kan aanwijzen. Een foto van deze groep, die de heer Jansen bij zijn bijdrage voegde, vertoont een schilddrager met een wapen, waarvan het schildhoofd - voor zover te onderscheiden - van effen kleur is en de benedenhelft drie kepers bevat. Het zou interessant zijn te weten waaraan men dit wapen heeft ontleend. red.)
9. Drossaart met geheimschrijver.
Vertegenwoordigers van het toenmalige plaatselijke bestuur.
10.Bisschop Ophovius.
lntocht. Gevolg; notabelen en dorpers.
11.Gilde St. Catherina.
Afdeeling St. Catherina Barb. (oude bewapening).
12.Doelen "La bonne Espérance".
Vertegenwoordigers van de Handboogschutters.
13.Erewacht der dorpers.
II. Hulde der burgerij aan den Jubilaris:
1. Ceremoniemeester.
2. Triomfwagen met geschenken.
3. Maagden vertoonen de geschenken den Jubilaris aangeboden tijdens zijn verblijf alhier: Kerk, torens, predikstoel, Engelen.
3. Bruidjes.
4. Afdeeling der propagandaclub.
5. Praalwagen van propaganda club en St. Paulusvereeniging.
Voorstelling: Slechte gevolgen door 't misbruik van sterken drank. Goede gevolgen der onthouding.
6. Deputatie van het Gemeentebestuur.
7. Deputatie van het Kerkbestuur
8. Erewacht "Klein maar dapper".
9. Rijtuig,Jubilaris.
10.Rijtuig, Erevoorzitters der feestcommissie.
11.Harmonie "Musis Sacrum" te Woensel.
l2.Huldeblijk der burgerij.
De Geldropsche Maagd, voerende 't wapen, ten troon gezeten, 3 Page’s aan hare voeten dragende de jubeljaren en de insigne's van 't Priesterschap. Op den voorgrond bruidjes met palmtakken. Achterzijde, bruidjes met schilden, voorstellende de verschillende ambachten.
III. Hulde der industrie aan de Jubilaris:
1. Aankondigers.
2. Industrie Huldeblijk:
a.Geldropsche Wolindustrie.
b.Van Besouw en Co.
c. A.v.d. Heijden en Zn.
d. A. en J. Bodde.
3. Triomfwagen der Industrie.
Maagd in de hand houdende een Mercuriusstaf. Bruidjes dragende de embIema's van industrie, handel en nijverheid. Bruid, draagende eene kroon, hulde brengende den Jubilaris. In het midden eene voorstelling van 't begin van 't fabrikaat.
4. Industrie Huldeblijk.
a. Tricottabriek. e. V.Gerdinge en Co.
b. H.Eijcken en Zn. f. Vissers en Eijcken.
c. W. Vissers. g. A.v.d. Heuvel en Zn.
d. Stoombakkerij.
5. Harmonie "De Volharding " Nuenen-Tongelre.
's Avonds om negen uur was er nog een "Schitterende Lichtstoet.
Uit de samenstelling van de optocht blijkt duidelijk, dat heel de Geldropse gemeenschap dit Feest heeft meegevierd. Het is daarom goed hier te memoreren, dat onder zijn pastoraat de huidige Brigidakerk werd gebouwd. Voor een dorp van omstreeks 2.500 inwoners kan men dat geen kleinigheid noemen. Het voorwoord van de feestgids zegt hierover:
"En vooral onze prachtige koepelkerk met haar slanketorens, door hem gesticht waar vroeger ons nederig dorpskerkje de gelovigen samenriep om hun Schepper te aanbidden, is zij geen schitterend monument, dat eeuwen roemen zal, zijn ijver voor Gods Huis, zijn liefde voor zijn Parochie.' ".
Natuurlijk was men in die dagen trots op de nieuwe kerk, ook al zouden wij er liever de oude kerk nog zien staan. Tekenend voor onze tijd is wel, dat de kerk onlangs in het Eindhovens Dagblad een "Monstrum van de 19e eeuwse bouwkunst" werd genoemd. Het feestlied in de gids zegt echter: "Na eeuwen lang zal Geldrop nog getuigen, hoe door zijn zorg het Godshuis kwam tot stand".
De Brigidakerk werd 80 jaar geleden, op 2 en 3 augustus 1891 door mgr. A.GodschaII ingewijd. (Dit feit is herdacht met een zeer interessante en overzichtelijke expositie achter in de kerk. red.). Het was bovendien een slechte tijd in 1891, zoals blijkt uit het "Voorbericht" in het "Programma der feestelijkheden ter gelegenheid van de plechtige kerkwijding te Geldrop op 2 en 3 augustus 1891 ". We lezen er: "Mogen ook de slechte tijden, die wij beleven, het kwijnen van den landbouw, handel en nijverheid, ons minder tot feestvieren stemmen, als wij een blik werpen op andere industriële plaatsen, als wij zien hoe elders de oogst werd vernield, vele landbouwers werden geruinneerd, dan zouden wij ondankbaar zijn, wanneer wij, zoo zeer bevoorrecht, niet met vreugde en fierheid onze industriebanieren omhoog tilden en onze patrones St.Brigida, de beschermheilige van ons vee en veldgewas niet in triomf begleidden'. ".