Het kruis langs de weg.
Heemkronijk jaar:1966, jaargang:5, nummer:2, blz.24
HET KRUIS LANGS DE WEG
door: C.J.A. van Helvoort
Het kruis langs de weg, het is niets nieuws in onze streken. In Frankrijk en België zijn ze bij duizenden te tellen. Zij verrezen daar in de gulden tijd der middeleeuwen. Ook aan onze oostgrens in het Duitse Westfalen leggen de talloze landkruisen en kapelletjes de getuigenis af van de romantiek dier streken. In ons Limburg is het wegkruisje het openlijk simbool van de roomse geest onzer landgenoten sinds eeuwen her. In Noord Brabant hebben vroeger zeker ook de kruisen langs de zandwegen gestaan totdat de hervorming ze hier heeft omgehaald. Eerst in de twintiger jaren dezer eeuw zijn ze teruggekomen. Te midden van onze mooie dikwijls nog ongerepte natuur, in onze dromende landouwen, beschermd door de eenvoud der bewoners en gedragen door de godsdienstzin der stoere loten van de frankische stam werd het kruis hier gezet als de openbare hulde van roomse eenheid en kracht. De wandelaar gaat er voorbij.
Naarmate hij gestemd is ondergaat hij de indruk van dit kruisteken. De nieuwsgierige beziet het onverschillig als iets dat hem niets zegt; de kunstenaar haalt er de schouders voor op omdat hij in het Brabants wegkruis ziet het eenheidskruis, in een vast model gegoten van beton. Maar voor de gelovige is het zeker het simbool van zijn geloof, de gedachte aan de eeuwigheid en het vertrouwen in de almacht van God. Het kruis spreekt hier tot een ieder die wil verstaan een ernstig woord.
Er is veel veranderd de laatste jaren ook in onze eenvoudige boeren dorpen. Het rumoer van het moderne leven is ook doorgedrongen in ons oud Peel- en Kempenland. Het heeft er zijn voordelen gebracht maar ook zijn gevaren. Zo zijn onze mooie bossen en heidevelden van Strabrecht doorsneden met als langs een liniaal getrokken wegen, waarover nu de auto jaagt in duizelingwekkende vaart. Zou langs zulk een snelweg een landkruis enige zin hebben?
In Geldrop is dezer dagen een comite gevormd, dat zich ten doel stelt een wegkruis te planten langs de E3 weg op de Strabrechter heide. Mocht dit plan slagen, dan hopen we van harte dat er zal geplaatst worden een kruis dat als kunstprodukt aan deze kunstweg in de toon zal blijven en dat de korte glimp die de voorbijsnellende er op zal kunnen werpen hem een schutse zal zijn tegen overmoed in stuurmanskunst.